Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan:
RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
Madde 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretim tesislerinin kurulmasını ve rüzgar enerjisi potansiyelinin azami ölçüde değerlendirilmesini sağlamak için uygulanacak usul ve esasların belirlenmesidir.
Kapsam
Madde 2 – (1) Bu Yönetmelik; rüzgar enerjisi kaynak alanlarının belirlenmesini, aynı alana yapılan birden fazla lisans başvurularının teknik değerlendirmesini, inşaat dönemi denetimlerini ve destek hizmetlerini kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3 – (1) Bu Yönetmelik, 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanununun 13 üncü maddesindeki EİE’nin görevlerine ilişkin 2 inci maddesinin (j) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve Kısaltmalar
Madde 4 – Bu Yönetmelikte geçen;
- Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
- EPDK: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
- EİE: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü,
- REPA: EİE İnternet sayfasında yayımlanan Türkiye rüzgar enerjisi potansiyeli atlasını,
- RES: Rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretim santralını,
- Güç Yoğunluğu: (W/m2) cinsinden, yer seviyesinden elli metre yükseklikte serbest olarak esen rüzgarın birim kesit alanındaki yıllık ortalama gücünü,
- RES Alanı: Üzerine, bir üretim lisansı ile RES kurulabilecek alanı,
- Referans Türbin: Kurulu gücü bir MW ve teknik özellikleri bu Yönetmeliğin Ek-1’inde tanımlanan türbini,
- Referans Kurulu Güç: Rüzgar kaynak alanının, REPA ile belirlenen hakim rüzgar yönü ve topoğrafik şartlarında, referans türbin özellikleri kullanılarak tesis edilebilecek tahmini kurulu güç miktarını,
- REFEL: (MWh) cinsinden, başvurulan RES alanının topoğrafik yapısında ve REPA’dan elde edilen rüzgar özelliklerinde, referans türbin ve bu Yönetmeliğin Ek-2’sindeki hesaplama yöntemi kullanılarak EİE tarafından belirlenen yıllık elektrik üretim miktarını,
- ASEL: (MWh) cinsinden, başvurulan RES alanının topoğrafik yapısında ve REPA’dan elde edilen rüzgar özelliklerinde, alanda kurulması planlanan rüzgar türbini ve bu Yönetmeliğin Ek-2’sindeki hesaplama yöntemi kullanılarak taahhüt edilen yıllık asgari elektrik üretim miktarını,
- UTM: Altı derecelik dilim esasına göre verilen koordinatı,
- Proje: Lisans alan tüzel kişilerce, RES kurulumuna esas olmak üzere hazırlanan ve bu Yönetmeliğin Ek-3’ündeki istekleri de karşılayan projeyi,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Rüzgar Kaynak Alanlarının Belirlenmesi, Başvuruların Teknik Değerlendirilmesi,
Proje Kontrolu, İnşaat Dönemi Denetimleri, Destek Hizmetleri
Rüzgar kaynak alanlarının belirlenmesi
Madde 5 – (1) EİE, güç yoğunluğu en az ikiyüz elli W/m2 olan RES kurmaya elverişli alanları rüzgar kaynak alanı olarak belirler.
(2) Bakanlık, rüzgar kaynak alanları üzerinde RES kurulmasını etkileyici imar planları düzenlenmemesi için, ilgili merciler nezdinde gerekli girişimde bulunur.
(3) EİE, rüzgar kaynak alanlarının pafta adını, UTM koordinatlarını, topoğrafik özelliklerini, rüzgar özelliklerini, güç yoğunluğunu, referans kurulu gücünü ve bu güçde üretilebilecek yıllık elektrik enerjisi miktarını, mülkiyet, kullanım ve ulaşım durumunu, alanın yakın çevresi ile ilgili bilgileri internet üzerinden yayımlar.
(4) Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak isteyen tüzel kişiler rüzgar kaynak alanı belirleyebilir.
Başvuruların teknik değerlendirilmesi
Madde 6 – (1) Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere EPDK’ya lisans başvuruları kapsamında sunulan belgeler, teknik görüş oluşturulmak üzere, EİE’ye gönderilir.
(2) Bu Yönetmeliğin Ek-3’ündeki istekleri karşılamayan başvurular ile RES alanındaki güç yoğunluğu üçyüz W/m2’den az olan başvurular, değerlendirmeye alınmayarak EPDK’ya iade edilir.
(3) Değerlendirmeye alınan başvuruların her birinin REFEL değerleri, bu Yönetmeliğin Ek-2’sinde tanımlanan yöntem ile hesaplanır.
- Aynı RES alanına yalnızca bir başvuru olması halinde, ASEL değeri REFEL değerinin üzerinde olan tüzel kişi aday yatırımcı olarak belirlenir.
- Aynı RES alanına yapılan ve ASEL değeri REFEL değerinin üzerinde olan başvrular
ASEL değerine göre sıralanarak aday yatırımcı olarak belirlenir.”
(6) EİE, teknik değerlendirme sonuçlarını ve aday yatırımcıları içine alan değerlendirme raporunu, EPDK’ya gönderir.
Proje kontrolü
Madde 7 – (1) EPDK’dan lisans alan tüzel kişiler projelerini, inşaat dönemi başlamadan doksan gün önce EİE’ye sunar.
(2) Projesi, aşağıdaki şartları sağlayan tüzel kişiye, proje uygunluk yazısı verilir:
- Başvurusunda sunduğu kurulu gücü değiştirmeksizin, başvurusunda taahhüt ettiği ASEL değerini veya daha fazlasını sağlayabilmesi,
- RES alanı ile lisans almış komşu alanlar arasındaki emniyet mesafelerinin, bu Yönetmeliğin Ek-3’ünde belirtilen kriterlere uygun olması,
- RES alanı UTM sınır koordinatlarının ve alan büyüklüğünün, başvurusundaki değerler ile örtüşmesi.
(3) EİE, bu şartları sağlayan başvuruların, kuracakları türbinlerden, RES alanına ilave türbin yerleştirme imkanı olup olmadığını, EPDK’ya bildirir.
(4) Proje kontrol raporu ve uygunluk yazıları EPDK’ya gönderilir.
İnşaat dönemi denetimleri
Madde 8 – (1) EPDK’dan lisans alan tüzel kişiler, inşaata başlama tarihlerini, en az otuz gün öncesinden EİE’ye bildirir. RES projelerinin inşaat dönemi denetimleri, EİE tarafından inşaat süresi içerisinde en az bir defa yapılır.
(2) Bu denetimlerde; kurulu güç büyüklüğü projesinden farklı olan ve RES alanının konumlandırması bu Yönetmeliğin Ek-3’ündeki istekleri karşılamayan tüzel kişiler, EPDK’ya bildirilir.
Destek hizmetleri
Madde 9 – (1) EİE, RES yatırımı yapmak isteyen kamu tüzel kişilerine, talebe bağlı olarak rüzgar ölçümü, zemin etüdü ve fizibilite desteği sağlar. Bu hizmetlerle birlikte, tüzel kişilere verilecek REPA bilgileri için uygulanacak fiyat cetveli her yıl Ocak ayında EİE’nin internet sayfasında yayımlanır.
(2) EPDK’dan lisans alan tüzel kişilerin yatırım dönemine ilişkin olarak, ilgili mercilerden alınması gereken onaylara ilişkin izin, onay ve ruhsat gibi işlemler ve temas noktaları EİE’nin internet sayfasında yayımlanır ve güncel tutulur.
Yetki ve sorumluluk
Madde 10 - (1) Ülkemizdeki rüzgar kaynak alanlarının değerlendirilmesine, şebeke bağlantı imkanlarındaki ve rüzgar türbinlerindeki gelişmelere bağlı olarak; bu Yönetmelikte geçen, güç yoğunluğu değeri ve referans türbin özellikleri, Bakanlık tarafından değiştirilebilir. Bu değişiklikler, her yıl Ocak ayında EİE’nin internet sayfasında yayımlanır.
Geçici madde - 1
(1) Bu yönetmeliğin yayımından önce EPDK’ya yapılmış rüzgar enerjisine dayalı lisans başvuruları arasından, uygun bulma kararı alınmamış olanlar için, bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Yürürlük
Madde 11 – (1) Bu Yönetmelik yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 12 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlık yürütür.
EK-1
REFERANS RÜZGAR TÜRBİNİ TEKNİK ÖZELLİKLERİ
Rüzgar türbini anma gücü “rated power” |
: |
1 MW |
Türbinin devreye girdiği “Cut-in” rüzgar hızı |
: |
3 m/s |
Türbinin devreden çıktığı “Cut-out” rüzgar hızı |
: |
26 m/s |
Anma gücündeki rüzgar hızı |
: |
11 m/s |
Kanat çapı |
: |
64 m |
Türbin göbek yüksekliği |
: |
65 m |
Türbin üreticisi firmadan alınmış rüzgar türbini hız-güç tablosu;
Rüzgar hızı
[m/s] |
Güç
[kW] |
0 |
0 |
1 |
0 |
2 |
0 |
3 |
16 |
4 |
37 |
5 |
100 |
6 |
181 |
7 |
287 |
8 |
451 |
9 |
645 |
10 |
861 |
11 |
1000 |
12 |
1000 |
13 |
1000 |
14 |
1000 |
15 |
1000 |
16 |
1000 |
17 |
1000 |
18 |
1000 |
19 |
1000 |
20 |
1000 |
21 |
1000 |
22 |
1000 |
23 |
1000 |
24 |
1000 |
25 |
1000 |
26 |
0 |
EK-2
YILLIK ELEKTRİK ÜRETİM MİKTARI HESAPLAMA YÖNTEMİ
- Rüzgar hızı spektrumunda, rüzgarın esme olasılığı aşağıdaki formülden bulunur.
F(Vi) = (k/C) ( Vi /C) k-1 exp {-(Vi/C) k}
F(Vi) : Rüzgarın “Vi” hızında esme olasılığı
Vi : Rüzgar Hızı (m/s)
C : REPA’dan hesap edilen, Weibull-c ölçek parametresi (m/s)
k : REPA’dan hesap edilen Weibull-k şekil parametresi
- RES alanına yerleştirilen türbinin ortalama gücü ve yılda üretebileceği elektrik enerjisi aşağıdaki şekilde hesaplanır.
P = ρ /1,225 x ∑ [F(Vi) x PT(Vi)]
PT(Vi) : RES alanında kullanılacak türbinin her bir rüzgar hızındaki gücü (MW)
ρ : RES alanının yıllık ortalama hava yoğunluğu (kg/m3)
P : Rüzgar türbininin RES alanındaki ortalama gücü (MW)
E = P x 8760 saat
E: RES alanındaki türbinin yıllık elektrik üretim miktarı (MWh)
REFEL (veya ASEL) = E x RES alanına yerleştirilecek türbin sayısı
Hesaplama Örneği:
RES alanının REPA’dan hesap edilerek bulunan;
Weibull-c parametresi : 8,60876 m/s
Weibull-k parametresi : 2,05706
Hava yoğunluğu : 1,015 kg/m3
Tablo: Rüzgar hızı, esme olasılığı ve rüzgar türbininin güç değerleri kullanılarak hesap edilen enerji üretim tablosu
Vi
(m/s) |
F(Vi ) |
PT(Vi)
(MW) |
P(Vi)
(MW) |
1 |
0,02425690 |
0 |
0 |
2 |
0,04860240 |
0 |
0 |
3 |
0,06993620 |
0,013257 |
0,000927154 |
4 |
0,08643362 |
0,030657 |
0,002649808 |
5 |
0,09701564 |
0,828570 |
0,008038439 |
6 |
0,10136996 |
0,149971 |
0,015202598 |
7 |
0,09989949 |
0,237800 |
0,023756099 |
8 |
0,09357499 |
0,373685 |
0,034967636 |
9 |
0,08372176 |
0,534428 |
0,044743301 |
10 |
0,07178605 |
0,713400 |
0,051212168 |
11 |
0,05912576 |
0,828571 |
0,048989915 |
12 |
0,04685784 |
0,828571 |
0,038825069 |
13 |
0,03577692 |
0,828571 |
0,029643734 |
14 |
0,02634231 |
0,828571 |
0,021826488 |
15 |
0,01871785 |
0,828571 |
0,015509079 |
16 |
0,01284284 |
0,828571 |
0,010641210 |
17 |
0,00851272 |
0,828571 |
0,007053398 |
18 |
0,00545303 |
0,828571 |
0,004518226 |
19 |
0,00337675 |
0,828571 |
0,002797876 |
20 |
0,00202188 |
0,828571 |
0,001675269 |
21 |
0,00117082 |
0,828571 |
0,000970111 |
22 |
0,00065581 |
0,828571 |
0,000543386 |
23 |
0,00035536 |
0,828571 |
0,000294445 |
24 |
0,00018630 |
0,828571 |
0,000154366 |
25 |
0,00009450 |
0,828571 |
0,000078305 |
TOPLAM |
0,365018080 |
Yıllık Elektrik Üretim Miktarı;
E = 0,3650180809 MW x 8760 saat = 3 197,558 MWh/yıl
EK-3
EİE’NİN BU YÖNETMELİK KAPSAMINDAKİ TEKNİK DEĞERLENDİRMELERİNE ESAS TEŞKİL ETMEK ÜZERE, EPDK’YA SUNULAN BELGELERDE YER ALMASI GEREKEN İSTEKLER
- Başvuran tüzel kişinin kimlik bilgileri.
- Başvurulan RES alanının;
- bulunduğu il, ilçe, belde, köy ve mevkii bilgileri,
- sınırlarını gösteren UTM koordinatları,
- topoğrafik yapısını gösteren 1/25000 ölçekli orjinal boyutlu basılı ve sayısallaştırılmış harita paftaları,
- bu harita üzerinde, üretim lisansı almış en yakın RES alanlarına uzaklıkları gösteren konum bilgileri (*).
- RES alanında kurulması planlanan rüzgar türbinlerinin; marka ve model bilgisi, sınıfı, kanat çapı, rotor göbek yüksekliği ve hız-güç tablosu.
- RES alanında, türbinlerin yerleştirileceği UTM koordinatlarını gösteren harita.
- ASEL değeri ve bu değeri REPA’dan elde edilen rüzgar özelliklerinde üretebilmek için taahhüt edilen (MW) cinsinden kurulu güç miktarı.
(*): RES alanlarının birbirlerinden olumsuz etkilenmemesi için aşağıdaki kriterlere göre yerleştirilmesi esastır |